Filibe’de dolu dolu geçen günümüz ve gecelerimiz (2 gece) sonrasında sabah erkenden Kazanlık’a doğru yollara düştük. Amacımız Kazanlık‘ta 15 mayısta başlayan Gül Festivali kapanış törenlerini izlemek ve Kazanlık gezisi yapmak. Kazanlık, Gül ve Trak Kralları Vadilerinin merkezinde olması nedenleri ile kendisi küçük ama önemi büyük bir şehir. Bizim bugünlük programımız oldukça yoğun. Kazanlık’a, Gül Festivali nedeni ile hem yurt içi ve hem de yurt dışı turist akını olması bekleniyor. Yani, zor ve yoğun ama çok renkli bir gün olacak.
Biz programımızı, önce Kazanlık yolu üzerindeki Tarnicheni Köyü içinde Enio Bonchev Rose Oil Distillery & Family Museum adlı tarihi bir gül damıtımevi ve gül tarlası ziyareti, arkasından Kazanlık Gül Festivali kapanış törenini izleme, Kazanlıkta Gül Müzesi, Trak Mezarı, Iskra Tarih Müzesi ziyaretleri, ardından Şipka Geçidi ve Şipka Anıtı ziyaretleri şeklinde ön görmüştük. Günün sonunda da Buzluca’da Hotel Edilweiss’da konaklayacağız.
Güller Vadisi, Bulgaristan’ın orta güney bölgesinde, özellikle Kazanlık ve Karlovo (Karlıova) şehirleri çevresinde yer alan ve gül yağı üretimiyle ünlü bir vadi. Stara Planina (Balkan Dağları) ile Sredna Gora Dağları arasında kalan ova boyunca uzanıyor ve toplam alanı yaklaşık 1400 km2. Bu vadi içinde öne çıkan şehirler; Kazanlık, Karlovo, Pavel Banya.
Bu bölge, dünyaca ünlü “Damask gülü” (Rosa damascena) yetiştiriciliğiyle tanınıyor. Yüzyıllardır burada gül yapraklarından “gül yağı” üretiliyor. Daha önce bahsettiğim gibi Bulgaristan dünyanın en önde gelen gül yağı üreticisi ve gül yağı üretiminin büyük bir kısmını da bu bölge sayesinde sağlıyor.
Gül yağı, parfüm, kozmetik ve ilaç endüstrisi için çok değerli bir ürün. Bir kilo gül yağı için yaklaşık 3-4 ton gül yaprağı gerekiyor. Bu yüzden son derece kıymetli ve pahalı bir hammadde olarak kabul ediliyor.
Güller Vadisi, sadece gül yetiştirilen bir yer değil ama aynı zamanda Bulgaristan’ın kültürel mirası ve ekonomik değeri. Bulgarlar bu işi turizm içinde kullanıyorlar. Dünyanın en eski gül festivali Kazanlık’ta ve 2025 yılında 122. festival düzenleniyor. Karlovo da (Karlıova) kendi gül festivaline sahip ama dünyaca tanınan gül festivali, Kazanlıkta yapılıyor. Bu nedenle bu vadi, aynı zamanda turistik cazibe merkezi olan eşsiz bir bölge.
2025 yılında Kazanlık Gül Festivali 15 Mayıs-8 Haziran tarihleri arasında yapıldı. Bizim programda da Kazanlık Gül Festivali’nin kapanış seremonisini izlemek var. Bu nedenle Kazanlık’a doğru hareket ettik. İlk uğrayacağımız yer bölgenin en eski ve en büyük gül damıtımevi yani Enio Bonchev Rose oil Distillery & Family Museum. Filibe’den oraya kadar 82 km’lik (1 saat 30 dakika) bir yolumuz var.
Aslında programı İstanbul’da planlarken, festivali iyi incelemiştim. Program, içinde Kazanlık Belediyesi’nin de bulunduğu bir komite tarafıdan düzenliyor. Bununla ilgili olarak internette Bulgaristan’dan çok tur firmasından satışlara rastlayacaksınız. Satılan bu turların kapanış törenleri programında, sabahtan erken saatlerde gül yaprağı toplamak (gül yapraklarının üzerinde sabah çiğ taneleri varken toplanması en iyi olduğundan, yapraklar erken saatlerde toplanıyor) ve ardından geçit törenlerini izlemek için Kazanlık’a dönüş var.
Törenleri konforlu ve ön sıralardan izlemek için sandalyelerin satışı da bu turların paketinde bulunuyor. Bizim programı yaparken tur satın almak yerine, bilinen bir gül damıtımevini ve gül tarlasını gezmeyi daha uygun buldum ve Enio Bonchev Gül Damıtımevi ile yazıştım. Kişi başına 12 Euro’ya bilgilendirme, müze gezisi ve tarlada gül toplama gibi aktiviteler karşılığı anlaştım. Yani günümüzün ilk aktivitesi bu olacak. Bunun için de saat 08:00 gibi yola çıktık.
Kazanlık yolu, 2 gündür gezdiğimiz boş yollara göre oldukça kalabalık. Sanki herkes Kazanlık’a festivale akın ediyor. Yol üzerinde bir gelincik tarlası görünce, ilk molamızı yolda gördüğümüz bu gelincik tarlasında verdik.
Enio Bonchev Gül Damıtımevi’ne, randevu aldığımız saat 10:00’da vardığımız da kapıdaki büyük tur otobüsünü görünce işlerin aksayacağını tahmin ettim. Kapıdaki resepsiyonda da kimse yoktu. Gelenler Koreli turistlermiş. Firma randevusuz çalışmıyor ama konu Koreli turist olunca, kendi randevu saatlerini aşmamaları zaten pek de olası değildi. Öyle de oldu.
Tüm çabalarımıza rağmen, bir türlü görevlilere derdimizi, randevumuza saatinde geldiğimizi ve programımız olduğunu anlatamadık. İş, kafilenin gezisi bitip de müze satış mağazasında satışa gelince de bizde ipler koptu. Kendimiz bahçeyi ve gül tarlasını gezip, birkaç fotoğraf alıp, bu aktiviteyi yapmış kabul ettik.
Zaten sizlere tavsiyem festival son günü bu türden bir ayarlama yapmadan, bu köye gelmeniz. Her taraf gül tarlası. Mutlaka güllerle fotoğraf çektireceğiniz bir tarla bulacaksınızdır. Enio Gül Damıtımevi daha özgün bir firma. Eğer illa ki bir müze gezer gibi rehberli gezi ve yerel kıyafetleri ile gül toplayanlarla gül tarlası gezmek isterseniz, bir diğer alternatif Damascena Gül Yağı Damıtımevi Kompleksi. Burası daha turistik bir yer. Bir diğer hatırlatma; Bu vadi içinde ayrıca çok güzel, geniş ve Fransa’daki tarlalarla aşık atacak kadar renkli lavanta tarlaları da bulunuyor. Ama lavantaların çiçeklenmesi için daha 4 hafta kadar zaman var. Temmuz ayı başı lavanta tarlaları ziyareti için daha uygun.
Bu olaylı gül tarlası gezimiz sonrasında 30 km daha yol yaparak Kazanlık’a vardık. Bu arada festival törenine gidecekler için tavsiyelerim olacak. Kazanlık çok önemli bir yer. Burada çok değerli bir Trak mezarı ve bir de çok zengin bir Bölgesel Tarih Müzesi var. 15 km kadar yakında da Seuthes III Trak Mezarı ve diğer 2 tane daha Trak mezarı var. Kazanlığa doğu gelirken bir yol ayrımı sizi Trak Kral Mezarları Vadisine yönlendiriyor. Saat 09:30 gibi Enio Bonchev Gül Yağı Damıtımevi ziyaretimiz bitince, bizim doğrudan Trak Mezarlar Vadisi’ne rotayı çevirip, başta Seuthes III olmak üzere Trak mezarlarından en az bir tanesini gezmemiz, sonra da Kazanlık içindeki Trak Mezarı ziyaretini yapmamız gerekiyormuş.
Gül festivali tur programlarında, gül festival yürüyüşü bitiminde, Kazanlık Trak Mezarına gidiliyor. Çok kalabalık oluyor ve daracık mezara girmek için kuyruk bekliyorsunuz. Biz bu kuyruğu beklemek istemediğimizden, mezar içindeki freskleri ile önemli bu mezarı göremedik. Sadece dışarıdan alanı ziyaret etmek durumunda kaldık. Festival yürüyüşüne kadar (ama saat 11:30’u da geçirmemek şartı ile!) en azından Kazanlık Trak Mezarını gezip, sonra festivale alanına gitmenizi tavsiye ederim.
Festival yürüyüşü ana cadde üzerinde olacağından ve Seuthopolis Meydanı’nda sonlanacağından, buraya çıkan tüm yollar trafiğe kapatılmıştı. Aracımızı edebileceğimiz en yakın yere park edip festival alanına doğru giden kalabalığın peşine düştük.
Yol boyunca renkli kıyafetleri ile her yaştan çocuk, genç insanlara rastlıyoruz. Burada her taraf fotoğraf karesi dolu.
Biz de erken gelmişiz zaten! Yol boyu insanlarla konuşup, fotoğraflarını çeke çeke alana doğru yürüdük.
Sonunda mikrofonların olduğu bir yere ulaştık. Yürüyüş buradan başlıyor ve Seuthopolis Meydanı‘na kadar gidiyor. İlerideki yerlerin, festival komitesince satılan ücretli yerler olduğunu düşünüp, festival kortejinin protokolü selamlayacağı yerde durmaktansa, yürüyüşün başlangıcında olayı izlemeye karar verdik.
Kaldırımda uygun bir yerde konumlandık. Yürüyüşün başlaması epey uzun sürdü. En başta 2025 yılı Gül Festivali Kraliçesi seçilen genç kızlar olmak üzere okullar, kurumlar renkli kıyafetleri ile sırası ile dizildiler ve sunucunun takdimi ile yürüyüş başladı.
Bundan sonrasını bol bol fotoğrafla anlatmam lazım…
Festival geçişinin tamamını değilse de önemli bir bölümünü izledik. Aslında kraliçenin geçişi sonrası, çiçek temalı bol renkli kıyafetler ile çocuklar ve sondaki yerel kıyafetleri ile gençler bence izlenmeye en değerli olanlardı.
Yürüyüşü izledikten sonra Gül Müzesi‘ne doğru hareket ettik. Gül Müzesi’ne Kazanlık Gül Parkı içinden geçerek gidiyorsunuz.
Park rengarenk güllerle dolu. Kazanlık’a yakışır bir park. Gül müzesi içinde sadece gül yaprağından elde edilen kozmetiklere baktık. Fiyatlar burada piyasaya göre daha pahalı geldi. Bu müze daha çok gül yağının geleneksel olarak elde edilmesinde kullanılan eski araçların sergilendiği bir müze.
Bu arada epey bir acıktığımızı anladık ve yemek için müze yakınındaki bir yerin tarifini (Giorgo Italian Bakery & Coffee) aldık. Orada hem susuzluğumuz ve hem de açlığımızı giderdik. Buradan sonra Kazanlık Trak Mezarı‘na doğru yürüyüş yaptık. Yaklaşık 20 dakikalık bir yürüyüşle mezar alanına ulaştık.
Kazanlık Trak Mezarı 1979 yılında UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası eseri olarak ilan edilmiş. MÖ 4. yüzyıldan kalma olduğu düşünülüyor. Bu mezarın önemi her ikisi de bir törensel cenaze merasiminde bir Trakyalı çifti temsil eden duvar resimleri ile süslenmiş olması. Resimler, Bulgaristan’ın Helenistik dönemden kalma en iyi korunmuş sanatsal baş yapıtlarından sayılıyor.
Dar bir koridor ve yuvarlak bir mezar odasından oluşan mezarın orjinali ziyaret edilemiyor ama güzel bir replikası ziyarete açık. Daha önce anlattığım gibi sıra bekleyen insanların yarattığı kuyruğu görünce içine giremedik. Orijinal mezarı fotoğraflayıp alandan ayrıldık.
Bundan sonraki benim gezim Iskra Tarih Müzesi’ne, gezideki kızların gezisi ise Kazanlık’ta festival nedeni ile kurulan pazarı gezmeye oldu. Konu uzadı, arkası artık yarına..
Gezekalın
Dr Ümit Kuru
20.06.2025
GEZEKALIN 