Murmansk Rusya’nın en kuzey batı ucunda yer alan ve Rusya İmparatorluğu’nun en son kurulan şehridir. Barents Denizi‘nin bir nehir ağzı girişi olan Kola Körfezi‘nin hem yamaçlarında ve hem de kıyılarında yer alan bu şehre Rusya Laplandı-Laponyası adı da veriliyor. Burası son zamanlarda kuzey ışıklarını gözlemek için tercih edilen bir rota haline geldi. Tercih nedenleri arasında bu şehrin diğer Lapland ülkelerine göre daha ucuz olması, kutup dairesine daha yakın olması nedeniyle kuzey ışıkları görülebilme olasılığının yüksek olması ve kuzey ışıklarını gözlemek dışında alternatif günlük aktiviteler bakımından da zengin olması sayılabilir.
Eskiden Ruslar, Norveçlileri (Vikingler) Murman olarak çağırırlarmış. Murmansk şehrinin ismi de Murman’dan türetilmiş. Burada Kuzey Atlantik Akıntıları nedeniyle deniz asla donmuyor ve ulaşım aksaması yaşanmıyor. Yine bu akıntılar sayesinde uzun, karlı kışlara rağmen Murmansk’ın iklimi ılıman hale geliyor. Ayrıca iyi bir kara ve demiryolu ağı sayesinde ulaşımda aksama yaşanmıyor. Bu nedenlerle 1915 yıllarında kurulan genç bir şehir olmasına rağmen Murmansk, Rusya ve hatta tüm bölge için çok önemli bir liman şehri olma özelliğini koruyor. Komünist rejim döneminde buraya yerleşimi sağlamak için verilen teşviklerin, rejim değişikliği sonrası kalkması nedeniyle Murmansk nüfusunda son zamanlarda düşmeler yaşanmasına rağmen hala Arktik Okyanus kıyılarındaki en kalabalık şehir.
19-24 Aralık 2023 tarihleri arasında Doc’s Club’ın tur firması DNA Turizm’in organizasyonu ile Murmansk’a kuzey ışıklarını görmek için gittik. Sabah 07:25’de İstanbul Havalimanından kalkan Rus havayolu Aeroflot uçağı ile önce Moskova’ya gittik. Yarım günlük bir Moskova şehir turu ardından 21:40’da havalanan başka bir Aeroflot uçağı ile 00:20’de Murmansk’a vardık. Murmansk’da hava şartları bazen kötü olabiliyor. Bizim Murmansk’dan Moskova’ya dönüşümüz epey bir olaylı oldu ve uçuşta gecikmeler yaşandığından İstanbul’a dönüş uçağını kaçırdık. Gerçi yeni bir uçak ayarlanana kadar bir Moskova turu daha yapma şansımız oldu. Moskova Havalimanından şehir merkezi olan Kızıl Meydan’a ulaşmak trafik nedeni ile çok azaplı oluyor. Yoğun trafik nedeniyle, havaalanından merkeze git sonra Murmansk uçuşu için merkezden yeniden havalimanına dönüş yap! Yarım günlük tur biraz sıkış tepiş yapılabiliyor.
İşin başka bir kötü tarafı Ruslarla anlaşmanın zorluğu. Yalnız başınıza giderseniz sakın ola rahatlıkla “Ruslarla İngilizce konuşarak anlaşırım” gibi bir fikriniz olmasın. Ruslarla İngilizce veya Rusça dışında başka bir dilde anlaşmanız çok mümkün değil. Dil bilen sayısı az. Bu nedenle kendiniz gidecekseniz daha İstanbul’da iken size orada rehberlik edecek ve anlaşabileceğiniz yerel bir rehber ayarlayın ya da turlarla gitmeyi tercih edin derim. Rusça biliyorsanız işin rengi değişir tabii ki. O zaman tatiliniz daha ucuza da gelebilir.
Murmansk gittiğimiz mevsimde oldukça soğuktu. Gün ışığının olduğu zaman ise çok azdı. Bunun anlamı kuzey ışıkları avı dışındaki aktiviteler için zamanınız kısıtlı oluyor. Mutlaka çok soğuğa uygun giysileriniz olmalı. Soğuğa uygun ayakkabı, termal içlik ve termal çoraplar İstanbul’dan edinilmeli. Lokal kimyasal ısıtıcılar, kar maskeleri ve uygun eldivenler, aktiviteler ve kuzey ışık avı için mutlaka yanınızda olmalı. İnsanın nefesi soğuktan donabiliyor. Aşağıdaki fotoğraf nefeslerimizin soğuktan görünür hale geldiğinin fotoğrafıdır.
Biz Murmansk’da Azimut Hotelde kaldık. Merkezde olan ve çok güzel bir oteldi. Otelin karşı sokaklarında para bozdurmak için banka şubeleri, şube önlerinde ise para bozan şahıslar var. Biz hem bankadan ve hem de satıcılardan para bozdurduk. Murmansk’da Ruble dışında para birimi kullanmanız pek mümkün değil. Kredi kartlarınız da savaş nedeniyle uygulanan ambargodan işlemeyecektir. Murmansk marketlerinde alışveriş yapma şansınız olacaktır. Özellikle votkalar çok uygun fiyatlılar.
Biz orada iken hem Moskova ve hem de Murmansk karlar altındaydılar. Tam kartpostallık fotoğraflar çekebildim. Zamanı gelince paylaşacağım.
Murmansk’da bulunduğumuzda yılbaşına yakın zamanlardaydık. Bu nedenle hem Murmansk ve hem de Moskova çok güzel ışıklandırılmış ve süslenmişlerdi. Sanki Rusya savaşta ve ekonomik ambargo altında olan ülke değilmiş gibiydi.
Bu bölümde önce Murmansk’da kuzey ışıkları avı ile ilgili izlenimlerimi paylaşayım. Murmansk’da 3 gece boyunca yemek sonrasında kuzey ışıklarını görmek için şehir dışına çıktık. Kuzey ışıklarını özellikle şehir ışıklarından uzakta olan yerlerden gözlemlemeniz gerekiyor. Bunun için Murmansk çevresinde ve en az 30 km kadar dışarlarda tepelik ve karanlık olan alanlara götürdüler.
Biz ilk yazımda bahsettiğim gibi şansız olan kuzey ışıkları avcılarındandık. Çıplak gözle görülür renk cümbüşlerine 3 gecenin hiç birisinde rast gelmedik. Ancak fotoğraf makinası ile çektiğiniz gökyüzünde silik halde yeşillik fark ediyorsunuz.
Genellikle kuzey ışıkları avı turlarına profesyonel olduğu söylenen fotoğrafçılar eşlik ediyorlar. Ama bence onların profesyonellikleri bizim çıplak gözle fark edemediğimiz auroraları fark edip fotoğraf makinalarına erken sarılabilmeleri. Bizden sonra birkaç hafta aralarla aynı yerlere 2 grup daha gitti ve onlar çok şanslılardı. Daha ilk geceden çıplak gözle kuzey ışıklarını görebildiler.
Kalabalık grup turları otobüslerle seyahat ettiklerinden belli saatlerde ve yaklaşık 3 saat boyunca ışıkları görmeye çalışıyorlar. Küçük gruplar ise aurora takip programlarına göre zamanı ayarlayarak daha nokta atışı kuzey ışığı avı yapıyorlar.
Evet sanal gezgin arkadaşlarım. Bizim Murmansk’daki kuzey ışıkları avımız pek de başarılı geçmedi. En azından hayalini kurduğum şekli ile kuzey ışıklarının gökyüzündeki dansını izleyemedim Yakalayabildiklerim sadece silik yeşil ışıklar oldu. Yukarıdaki belirgin kuzey ışıkları fotoğrafları aynı bölgeye başka turdan sevgili Teoman Cimit’e ve bizim gruptan sevgili Dr. Rabia Güven’e aitler. Bizim gittiğimiz ay belki kuzey ışıklarını izleme açısından riskliydi. Ocak ve şubat aylarında gidenler çok net olarak ışıkları görebildiler. Sizin anlayacağınız Murmansk’da hem diğer aktivitelere katılıp hem de kar topu oynayarak döndük. Moskova turları ise işin bonusu oldu.
Ancak sizin için Murmansk’da kuzey ışıkları avı asla bir alternatif olmaktan çıkmasın. Rusya’nın en kuzeyindeki bu şehrin sizlere 3 gün için sunacağı çok şey mevcut. Ne demek istediğimi bundan sonraki yazımdan anlayacaksınız
Gezekalın
Dr Ümit Kuru
20.03.2024