Yaklaşık 143 milyon nüfuslu olan Rusya’da 160 kadar etnik grup yaşıyor. Bu dünyanın en büyük coğrafyasına sahip ülkenin idari yapısı da çok karışık; Rusya öncelikle yedi federal bölgeye ayrılmış: Merkez (Moskova), Güney (Kafkasya), Kıyı Volga (Samara), Kuzey Batı (St. Petersburg), Ural (Ekaterinburg), Sibirya, Uzak Doğu (Yakut, Kamçatka). Bu yedi bölge içinde idari açıdan farklı statülere sahip 21 Cumhuriyet, 6 Mega bölge/Kray, 49 Vilayet (Oblast) 2 Federal Kent (Moskova, St. Petersburg), 1 Özerk Bölge (Yahudi), 10 Özerk Yöre/Okrug bulunuyor.
Buryatya 351400 km²’lik alanda 900.000 nüfusun yaşadığı bir federe cumhuriyet olarak Rusya’nın 21 Cumhuriyet arasında yer alıyor. Başkenti Ulan Ude olan Buryatya’nın yaygın dini inanışları Budizm ve Şamanizm.
Foto Kaynağı http://map.rin.ru/cgi-bin/main_e.pl?Region=buryatiya
Yaklaşık 500.000 nüfusu ile Buryatlar Sibirya’daki en kalabalık yerli halk. Zamanında Cengiz Han orduları Baykal Gölü civarındaki kabileleri yönetimleri altına almışlar ve onlarla karışmışlar. Buryatlar günümüzde, özellikle Buryat Cumhuriyeti olmak üzere, Baykal Gölü civarına dağılmış Moğolların kuzeydeki bir alt grubu olarak kabul ediliyor. Konuştukları Buryatca günümüzde UNESCO’nun kaybolmaya yüz tutmuş dilleri arasına girmiş ve Moğol dilinin bir alt lehçesi olarak kabul ediliyor.
İşte biz bugün Buryat Özerk Yöresinin (Okrug), Irkutsk’dan 70 km kuzeyinde yer alan yaklaşık 14.000 nüfuslu Ust Orda adlı yerleşim yerine gideceğiz. Buraya gitmemizin nedeni Şaman ayini izlemek ve Buryat insanlarına ait bir çeşit etnografya müzesini gezmek.Bu civarda Buryat yemekleri yiyeceğimiz bir lokantada konaklayıp, öğle sonrasında Irkutsk Şehrini gezmeye devam edeceğiz. Ama önce sabah erkenden, dünden kalan şehir gezimizi tamamlayacağız.
İlk olarak Angara Nehri kıyısında, Irkutsk Şehrinin kurucusunu sembolize eden bir heykelin ardında, kısa alanda karşılıklı sayılabilecek 3 kilisenin bulunduğu bir bölgeye gittik. Burada Kurtarıcı İsa (Church of the Savior) , Epiphany Katedrali ve Meryemin Göğe Yükseliş Kilisesi (Church of the Assumption of the Virgin Mary) bulunuyor. Bunlardan iki tanesi Ortodoks Kilisesi, bir tanesi ise Katolik Kilisesi (Meryemin Göğe Yükseliş Kilisesi).
Bu kiliselerden Epiphany Kilisesi’nin bugünkü hali 1718-1746 yapımı sonucu ortaya çıkmış. Kurtarıcı İsa Kilisesi gemi şeklinde ve Irkutsk’daki ilk kiliselerden. Yapım tarihi 1706 yılına kadar gidiyor.
Sonraki gezimiz yine bir dini yapıya oldu; Znamenskaya Kilisesi bir başka Ortodoks Kilisesi ve 1757-1762 tarihleri arasında yapılmış. Bu kilisenin bahçesinde Alaska kaşifi Grigory Shelikhov’un anıt mezarı da bulunuyor.
Bu gezilerden sonra Buryat Köyü Ust Orda’ya doğru yola çıktık. Zevkli bir yolculuk sonrasında bir kültür merkezi olduğunu düşündüğüm yere geldik. Önce buradaki Etnografya müzesini gezdik. Burada bir görevli bayan Buryatlar hakkında bilgiler verdi. Müze küçük olmasına rağmen ilginç objelerin sergilendiği bir müze.
Bundan sonraki bölüm ise gezimizin en renkli bölümlerindendi. Kültür Merkezi olarak düşündüğüm alanda, Etnografya Müzesinin arkasında küçük bir kulübe içinde bizi bekleyen şamanı ziyaret ettik ve şaman ayini izledik. Şaman bizi kapıda karşıladı ve boyu kısa bir kapıdan eğilerek ve eşiğe basmadan girmemizi tembihledi. Sonrada tüm arkadaşlar sandalyelere oturup şamanı ve ilginç ayinini izledik.
Şamanizm, insanlığın belki de en eski dinlerinden birisi. Her hangi bir kurucusu veya kutsal kitabı olmadığı gibi ortaya çıkış tarihi de belli değil.
Hepimiz yerimizi alınca Şaman bize şamanizm hakkında bilgiler verdi. Hem bu şamanın ve hem de okuduklarımdan özetle;
Şamanist inanca göre dünya, gök, yeryüzü ve yeraltı olmak üzere üç kısma ayrılıyor. Altay Türklerine göre “Aydınlık Alemi”, yukarıdaki dünyayı yani gökyüzünü Tanrı Ülgen ve ona bağlı iyi ruhlar temsil eder. Yeryüzünü, yani “Orta Dünya”yi insanlar oluşturur. Yer altı dünyası olan “Aşağıdaki Dünya”yı ise Tanrı Erlik ve ona bağlı kötü ruhlar temsil ediyor. İyi ruhlarla ilişki kurup, iyilik yapan Şamanlara ak-Şaman, yeraltı ruhlarıyla konuşup, Erlik ‘in hizmetinde olanlaraysa kara-Şaman deniyor.
Eski Türklerin de inandığı din Şamanizm’di. Asya halklarının inandığı Şamanlığın temelinde insan ve doğanın birlik ile beraberliği ve uyumu düşüncesi yer alır. Evren,dünya,insan,hayvan ve bitkiler alemi bir bütün olarak düşünülüyor. Dünya ve Gök,yaratma eylemini birlikte işbirliği halinde gerçekleştirmektedir. Şamanlıktaki bir diğer inanışta, insan neslinin sonsuz bir şekilde devamlılığı düşüncesi. Şamanist olan birisi kendini, baba, dede, ve atalarına ait olan bir hayatın devamı olarak görür, bunları bilir ve sayar (Atalar kültü). Bununla birlikte, söz konusu bu insan aynı zamanda kendi geleceğini de sonraki nesillerde görmektedir, ki bu durum varoluşun ana anlamı oluyor. Bundan dolayı bu insanin görevi çocuk ve torunlarına toplumun en iyi yanlarını aşılayarak yetiştirmek ve hayata hazırlamaktır.
Şaman (kam), tanrılar ve ruhlarla insanlar arasında aracılık yapma gücüne sahip olan kişidir. Özel giysisi, davul ve tokmağı ile insanlar ve ruhlar arasında ilişkiyi sağlarlar. Kimi zaman bir doktor rolüne de soyunur.
Şaman bu ve benzeri bilgileri verdikten sonra tesadüfen seçtiği aramızdan iki kişiyi yanına çağırıp, yerel giysiler giydirdi. işin bu tarafı bir gösteri havasında geçti. Daha sonra bizim grup için iyilikler isteyen bir ayin düzenledi. Baştan sona yaklaşık 45-60 dakika süren bir gösteri oldu. Daha sonra güle oynaya bu merkezden ayrıldık. Aşağıda bizim grubumuza gösteri amaçlı düzenlenen şaman ayininin kısa bir videosu var. Belki siz gezginlere bir fikir verebilir.
Yakın sayılacak bir mesafedeki restorana gittik ve Buryat yemeklerinden tattık. Mantı benzeri yemekleri güzeldi.
Buryat Köyündeki bu gezi sonrasında aynı yoldan Irkutsk Şehrine döndük. Zamanımız olduğundan o güzel havada şehri bir kez daha yürüyerek gezmeye başladık. Önce bir kafede keyif yapıp arkasından Karl Marks ve Lenin Caddelerinin kesişme noktasına doğru yürüdük. Angara Nehri kıyısına indik. Burada bulunan Çar 3. Alexander’ın heykeli 1908 yılında Trans Sibirya tren hattının tamamlanması şerefine dikilmiş. Tüm Rusya’da 3 yerde bulunan bu heykellerden bir tanesi Irkutsk’da.Burada bulunan meydanda Ren Geyiği sırtında gezdirilen çocukları gördük. Buradan da bir süre sahile paralel yürüyüp eski evlerin olduğu bölümlere yönümüzü verdik. Bu ferah ve dingin şehrin doya doya tadına vardık.
En son olarak Irkutsk’ın eski evlerinin yoğun olduğu otel çevresinde son fotoğraflarımızı aldık
Yarına Baykal Gölü kıyısında trenle 12 saat sürecek olan bir turumuz olacak. Sonradan da Listvyanka şehrinde Baykal Gölü kenarında geceleyeceğiz. Gezinin bu bölümü beni mest etmişti. Tüm Sanal Gezginleri bu bölüme katılmayı bekliyorum.
Gezekalın.
Dr Ümit Kuru
22.07.2015 Saat 20:07
GEZEKALIN 
