Moğolistan’ın UNESCO Dünya Mirası Listesi içinde 4 adet yeri vardır. Bunlardan 3 tanesi Dünya Kültür Mirası ve bir tanesi de Dünya Doğa Mirası Listesi içindedir.

Dünya Kültür Mirası Listesinde Moğolistan

Büyük Burhan Haldun Dağı (Great Burkhan Khaldun Mountain)

Moğolistan’ın Khentii  Eyaletinde bulunan ve Moğollar için kutsal sayılan dağlardan birisidir. Cengiz Han’ın burada doğup, öldükten sonra da buraya gömüldüğü ileri sürülmektedir. Budist olan Moğollar ve Türki kavimler Buda’yı “Burhan” olarak adlandırırmış. Bu nedenle bu dağın isminin “Sonsuz Buda” anlamına geldiği yazılmaktadır. Bu kutsal dağ ve yakın çevresi çok kısa bir zaman önce, Temmuz 2015’de, UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi içine dahil edilmiş. Bu dağa ait en güzel fotoğraflar için kaynak adres;

http://whc.unesco.org/en/list/1440/gallery/

Orhun Vadisi Kültürel Alanı

Orhun Vadisi Moğolistan’ın merkezinde, Gobi Çölü ve Sibirya ormanları gibi tamamen farklı 2 bölge arasında ve Asya su sınırı üzerinde bulunan bozkır bölgesidir. Bu nedenle bölgenin coğrafi ve doğal güzellikleri hayranlık verici. Dar sayılabilecek bir alan içerisindeki bir bölgede bozkır, orman, ve çöl gibi birbirinden tamamen farklı bitki örtülerine sahip yerleri görmek mümkündür. Orhun Vadisi 2004 yılında UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesine alınmıştır. Orhun Vadisinin listeye alınmasında en önemli etken, onun tarih açısından olan büyük önemi. Uygur İmparatorluğu ve bir zamanlar dünyanın en büyük imparatorluğu olan Moğol İmparatorluğunun başkentleri Orhun Vadisindedir. Bu yüzden Orhun Vadisi Hun İmparatorluğu, Gök Türk İmparatorluğu, Uygur İmparatorluğu, ve Moğol İmparatorluğu’na ait arkeolojik kalıntıları, yazılı ve dikili taşları, mezarları, ve Budist tapınaklarını barındırmaktadır.

Moğolistan Altay’larının Petroglifik Kompleksleri

Petroglif, kaya yüzeyinin oyulması, kaldırılması veya aşındırılması ile yapılan simge veya işaretler anlamındadır. Büyük bölümü yazının bulunuşundan önceki dönemlere (Mezolitik ve Neolitik dönemlere) ait olan bu eserler, eski  kültür ve medeniyetlerin en değerli maddî varlıkları olarak kabul ediliyorlar. Moğolistan, Kuzey Asya’nın en eski, en iyi korunmuş kaya sanatlarına, yani Petrogliflere, ev sahipliği yapıyor. 2011 yılında UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesine alınan bu kaya tasvirleri, bu coğrafyada binlerce yıl önce yaşamış insanlara ait ipuçları veriyor. İlk şekiller 12000 yıl öncesine ait avlanma sahnelerini gösteriyor, Türk ve İskit dönemlerine ait petroglifler ise  çobanlık, ata binme ve göçebelik sahnelerini betimliyor.

Dünya Doğa Mirası Listesinde Moğolistan

Uvs Nuur Havzası

Daha önce “Dünya Mirası Listesinde Sibirya” başlıklı yazımda, bir kısmı Sibirya ama büyük kısmı Moğolistan topraklarında olan Uvs Nuur Havzası hakkında yazmıştım (https://gezekalin.com/2015/08/12/unesco-dunya-mirasi-listesinde-sibirya/). Moğolistan’ın bu doğa mirası eseri ile ilgili bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

Gezekalın..

Dr Ümit Kuru

15.08.2015 Saat 01:56