Rusya Federasyonunun toplamda 26 tane Dünya Mirası Listesi eseri ve doğal güzelliği bulunuyor. Bunlardan 10 tanesi doğa mirası listesi içinde ve 16 tanesi ise kültür mirası listesi içinde yer alıyor. Rusya’nın Doğa Mirası Listesi içindeki 10 yerden 9 tanesi ise Sibirya içinde yer alıyor. Bu da Sibirya’nın içerdiği doğal güzelliklerin bir delili olsa gerek.
Sibirya Rusya topraklarının 13,1 milyon km² ile %77’sini ve dünya kara yüzeyinin ise neredeyse %10’unu kapsıyor. Bu nedenle de bu coğrafya içinde bu kadar çok sayıda doğa mirası alanının olması garip gelmemeli.
Sibirya gezimizde sadece Baykal Gölünü ziyaret edebildik. Liste içinde olan bazı yerlere ulaşmak çok zor. Ama bu yazıyı hazırlarken fark ettiğim bazı yerler bu coğrafyaya tekrar ve tekrar yolumuzun düşmesi gerektiğini düşündürdü.
Sibirya’nın UNESCO Dünya Doğa Mirası Listesi içindeki yerleri şunlardır;
Baykal Gölü
Dünyanın en derin, en eski, en geniş tatlı su kaynağı olan Baykal Gölü Sibirya gezisinde kaçırılmaması gereken bir yer ve ulaşımı da en kolay olanı. Doğa harikası Baykal Gölü 1996 yılında Dünya Doğa Mirası Listesine girmiş. Sibirya’da ziyaret edebildiğimiz tek doğa harikası listesi yeri bu göl oldu. Eminim Baykal Gölü’nün her mevsimde ayrı bir güzelliği vardır.
Kamçatka’nın Volkanları
1,250 kilometre uzunluğundaki Kamçatka Yarımadası, Pasifik Okyanusu (doğusunda) ile Okhotsk Denizi (batısında) arasında yer alır. Yarımadanın alanı 472,300 km² ve doğanın değişik renkleri yönünden son derece zengin bir yer. Yarımada üzerinde 29 tanesi halen aktif olan yaklaşık 150 volkan var. Kamçatka’nın 19 aktif volkanı UNESCO tarafından 1996 yılında Dünya Doğa Mirası Listesi’ne alınmış. Bu volkanların en yükseği Klyuchevskaya Sopka (4750 metre) ancak kusursuz konisiyle en güzel, en etkileyici volkanı ise Kronotsky Volkanı.
Altay Altın Dağları
Güney Sibirya’da bulunan bu sıradağlar Rusya (Sibirya), Moğolistan, Kazakistan ve Çin sınırları içinde yer alıyor. Ob Nehri bu dağlardan kaynaklanıyor. 1998 yılnda Doğa Mirası Listesine alınmış. Aşağıdaki video biraz uzun ama Altay Dağları ve bölgesi hakkında muhteşem bir doğa görseli içeriyor. İzlemenizi tavsiye ederim.
Lena Sütunları
Doğu Sibirya’da, Yakutistan’da Lena Nehri kıyılarında doğal olarak oluşmuş yükseklikleri 150-300 metreler arasında değişen kaya sütunlardır. 2012 Yılında Dünya Doğa Mirası Listesine girmiştir.
Putorana Platosu
Üzerinde barındırdığı bozulmamış tayga (üzeri ormanla kaplı dağlık alan) ve tundra (bodur otlarla kaplı alan) bölgeleri, arktik (kuzey kutbuna yakın) çöl yapısı, el değmemiş soğuk su ve göl sistemleri ile yarı arktik ve arktik bölge özelliklerini beraberce göstermesi nedenleri ile 2010 yılında Dünya Doğa Mirası Listesi içine alınmış. Bu doğa güzelliği Merkezi Sibirya Platosunun Kuzey Batı ucunda yer alıyor.
Bakir Komi Ormanları
Ural Dağları’nın kuzey kesiminde yer alan bir UNESCO Dünya Mirası alanıdır. 1995 yılında listeye alınmıştır. 32.800 km²’lik yüzölçümüyle Avrupa’nın en büyük bakir ormanı konumundadır.
Uvs Nuur Havzası
Çoğu Moğolistan ama bir bölümü de Rusya’nın Tuva Cumhuriyeti sınırları içinde kalan çok tuzlu, sığ ve büyük bir göl olan Uvs Gölü Havzası, 2003 yılında Dünya Doğa Mirası Listesine alınmış. Bu alanın büyüklüğü 70,000 km²’yi buluyor. Uvs Nuur Havzasını listeye sokan özellikler dünyanın en kuzeydeki çölü ile Kuzey Yarımküre tundra alanlarının bu bölgede birleşmeleri ve benzersiz bir ekosistem yaratmaları.
Wrangel Adası Doğal Rezerv Alanı
Kuzey Buz Denizi’nde bulunan Wrangel Adası, Rusya Federasyonu’nun kuzeydoğu ucunda, Çukotka Özerk Okruğunda yer alıyor. 125 km genişliğindeki ince uzun adanın yüzölçümü yaklaşık 7,300 km². Buzul olmayan adada çok sayıda küçük göl vardır. Kuzey ve Güneybatı kıyılarında kum sırtlarının çevrelediği sayısız kıyı gölleri bulunur. 2004 yılında benzersiz ekosistem ve biyolojik çeşitlilik nedeni ile UNESCO Dünya Doğa Mirası Listesine alınmış. Bu adada yoğun sayıda kutup ayısı ve deniz ayısı popülasyonu bulunyor
Sikhote-Alin
Vladivostok’un Kuzeydoğusunda, Primorsky ve Khabarovsk Federe Bölgelerinde olan Sikhote-Alin, 2001 yılında UNESCO tarafından, Çin Testere Gagalı Ördeği, Blakiston Balık Baykuşu ve Sibirya Kaplanı gibi nesli tükenme tehlikesi altında hayvan türlerini de düşünerek, Dünya Doğa Mirası Listesine alınmış.
“Tüm gezinin en güzel yeri neresiydi?” diye sorsanız hiç düşünmeden “Baykal Gölü” derdim. Bu göl çevresinde yaklaşık 2 günlük gezi yaptık ama “keşke daha fazla olabilseydi” diyebilirim. Gittiğimiz mevsim de Baykal Gölü’nün en güzel ve en renkli zamanlarıydı
Önce sizlere 1996 yılında UNESCO Dünya Doğa Mirası Listesi içine alınan “Sibirya’nın Mavi Gözü” , “Rusya’nın Galapagos’u olarak da adlandırılan Baykal Gölü hakkında bazı bilgiler vermeliyim.
“Uyuyan Kara” anlamına gelen Sibirya’da irili ufaklı 1 milyona yakın göl varmış. Bunlar içinde bir göl var ki diğerlerinden apayrı bir önem taşıyor. Bu gölün adı Baykal Gölü.
Bu gölün “en” le başlayan unvanları fazla sayıda. 25-30 Milyon yaşında olması ile dünyanın en eski gölleri arasında olan bir gölden bahsediyoruz. Rusya’nın Buryatya Cumhuriyeti ile Irkutsk Eyaleti arasında yer alıyor. Sahip olduğu hacim (23000 km³) nedeniyle dünyanın en fazla tatlı su hacmine sahip olan gölü (dünyanın tüm tatlı su rezervinin 1/5’ine sahip),1637 mt derinliği ile dünyanın en derin gölü tanımları, onun unvanlarından bazıları. Kuzeyden güneye uzanan muz şekli ile toplamda 648 km uzunluğa, 40-80 km arasında değişen genişliğe sahip. Hazar Denizinden sonra kapladığı alan bakımından 2. konumunda. Öyle bir eko sisteme sahip ki, sayesinde kendi kendini temizleyebiliyor. Bu anlamda dünyanın en temiz gölü kabul ediliyor. Tam 336 tane nehir tarafında besleniyor ve sadece Angara Nehri Baykal Gölü’nden çıkıyor. Dünyada sadeceLadoga Gölü ve Baykal Gölü’ndetatlı su fokları yaşıyor. Buraya has balık türleri var ve dünyanın en berrak sularından olduğu biliniyor. Rehberimiz Oxana’nın Baykal Müzesinde anlattığı bilgiye göre de hala büyümeye devam ediyormuş. İşte biz gezimizin 2 günlük bölümünü bu güzel doğa parçasını gezmeye ayırdık.
Bugün Baykal Gölü Çevresindeki Tren hattı (Circum Baikal Railway) boyunca gezeceğiz. Bu turu yapacağımız trenin Irkutsk’dan istasyondan ayrılma saati 08:15. Bu sefer size “Baykal Çevresi Tren Turu” hakkında bazı bilgiler vermeliyim.
Baykal Gölünün birçok bölümüne ulaşmak her zaman zor olmuş ve hala da oluyor. Baykal Çevresini dolaşmanın yollarından bir tanesi “Circum-Baikal Railway – CBR” adı verilen ve Baykal Gölü’nün Güney ucundan başlayıp yukarıya yani Kuzey yönüne doğru devam eden yaklaşık 100 km’lik tren hattı.
Tarihsel olarak Baykal Çevresi Tren Hattı, Trans-Sibirya Tren Hattının bir bölümü olarak Baykal Gölünün Güney-Batı kıyılarındaki Port Baikal’dan, o zamanlar Mysovaya olarak bilinen 1940’dan sonra ise adı Babushkin olarak değişen istasyonlar arasında yapılmış. Hattın yapımı 5 yıl kadar sürmüş. Tren hattının tamamı bitene kadar da trenler Baykal ve Angara adı verilen iki adet buz kıranla iki kıyı arasında taşınmışlar. Gölün buz tuttuğu ve buz kıranların kalın buzu kırmaya güclerinin yetmediği zamanlarda ise iki kıyı arasında trenler buz üstüne serilen raylarla ve vagonlar atların gücü ile çekilerek taşınmış.
O zamanlarda sadece Rus değil ama aynı zamanda İtalyan, İngiliz ve Polonyalı mühendisler de hattın çeşitli aşamalarında çalışmışlar. Binlerce işçi zor şartlar altında çalışmışlar ve bazıları bu yolda hayatlarını kaybetmişler. Yapıldığı 1900’lü yılların başlarına kadar hiç denenmemiş teknik ve büyük zorluklarla inşa edilen bu tren hattı bugün artık ölü bir hat ve Trans Sibirya Tren hattının bir parçası değil. Angara Nehri üzerine Irkutsk Hidroelektrik santralı yapıldığı ve 1950 yılında faaliyete başladığı zaman tren hattı çevresi beklenmedik şekilde sular altında kalmış. Bu nedenle de bu tren hattının faaliyeti sona ermiş. Bunun yerine Trans Baykal tren hattı Slyudyanka – Port Baikal istasyonları arasında turistik amaçlı bir yolculuk için kullanılıyor. Trans-Sibirya Hattı ise Irkutsk üzerinden Bolyshoy Lug ve Slyudyanka bağlantısı ile devam ediyor.
Hat boyunca toplam uzunluğu 9063 metre olan 38 tünel (kimi yerde 39, kimi yerde de 40 yazıyor, en uzunu 777,5 mt ile Polovinny Cape ), 15 taş galeri, 248 köprü ve viyadük ve 268 istinat duvarı bulunuyor. Trans Sibirya Hattının “Altın Tokası” olarak adlandırılan bu hat boyunca 8-10 saat süren zevkli bir yolculuk yapıyorsunuz.
Bu slayt gösterisi için JavaScript gerekir.
Grubumuz neredeyse bir vagonu doldurdu. Tren lüks bir tren, devamlı sıcak suyunuz oluyor. Yani yanınızda çay, kahve, bardak ve abur cubur gibi nevaleleri almayı unutmayın. Trende videodan Circum Baikal Railway, Baykal Gölü ve çevresi ile ilgili devamlı olarak belgesel oynatıyorlar. Ah! Bir de anlatım dili İngilizce olsaydı keşke.
Bu slayt gösterisi için JavaScript gerekir.
Tren önce Irkutsk’dan Slyudyanka’ya gidiyor ve buradan da eski hat boyunca Port Baikal’a doğru hareket ediyor. Yol boyunca özelliği olan yerlerde duruluyor ve buranın özelliği bir rehber tarafından anlatılıyor. Maalesef yine Rusça anlatılıyor. Doğrusu bu ya İngilizce bile anlatılsa durup dinleyebilecek pozisyonda değildim. Nasıl bir güzel doğa var, anlatılacak gibi değil. Bol bol fotoğrafladım tabii ki.
Bu slayt gösterisi için JavaScript gerekir.
Bazı tünellerin ve köprülerin önünde veya arkasında durup bilgiler verildi. En uzun tünel olan Polovinny Tünelini geçtikten sonra Ponomarevka adlı bir yerleşim yerinde durduk. Burada yemek molası verildi. Bu arada isteyen Baykal Gölü’ne girdi. Doğrusu bu ya, ben dahil çoğumuzda mayo olmasına rağmen suyun soğukluğu karşısında göle girmeyi denemedik bile. Baykal Gölü’nün suları insanı gençleştiriyormuş. Biz bu şansı yarın ki Baykal turuna sakladık.
Bu slayt gösterisi için JavaScript gerekir.
Turumuzu Port Baikal İstasyonunda tamamladık. Tüm tur boyunca büyük bir keyif aldık diyebilirim.
Bu slayt gösterisi için JavaScript gerekir.
İstasyondan yürüyerek bizi Listvyanka’ya götürecek olan feribota bindik ve Angara Nehri’nin Baykal Gölü’nden çıktığı yeri geçip kıyıda bizi bekleyen aracımıza binerek otelimize gittik. Feribotta seyahat ederken beni bir sürpriz bekliyordu. Suyun üstünde hareket eden bir karaltıyı fark edip fotoğraf makinemin telesi ile baktığımda suyun üstünde sırt üstü yatıp yüzen bir tatlı su foku gördüm. Heyecanla bağırdım ve arkadaşlarımı uyardım. Makinemin telesi zayıf kalınca ancak aşağıdaki kadar bir görüntü çıktı ortaya. Ama ne kadar uzaktan da olursa olsun, bu kadar güzel giden bir günün sonunda bu göle has bir canlıyı, tatlısı fokunu görme şansına erişerek günü noktaladım..
Bu slayt gösterisi için JavaScript gerekir.
Evet Sevgili Sanal Gezginler,
Bu gün o kadar güzel ve renkli geçti ki şahit olabilmeniz için çok sayıda fotoğraf koydum. Daha da yüzlerce koyabileceğim fotoğrafım vardı. Umarım sizler de bir gün bu güzelliği benim gibi yaşama şansına sahip olabilirsiniz.. Ve o gün ” haklıymış” dersiniz benim için..